Podatek VAT - wszystkie podstawowe informacje

VAT, z angielskiego Value-Added Tax, to inaczej podatek od wartości dodanej bądź podatek pośredni. Jest to kwota dodana do ceny produktu bądź usługi, którą opłaca finalny nabywca. Prowadząc działalność gospodarczą ważne jest, aby wiedzieć kiedy należy zarejestrować się jako podatnik VAT oraz jak rozliczać podatek VAT. W związku z czym w artykule poruszymy problematykę tego podatku u przedsiębiorcy!

Podatek VAT - kto ma obowiązek rejestracji?

Do rejestracji i tym samym do płacenia podatku VAT zobowiązany jest przedsiębiorca, którego przychód ze sprzedaży przekracza 200 000 zł w roku podatkowym (lub przekracza w proporcji do końca roku podatkowego, w sytuacji gdy działalność została założona w trakcie roku) . Wówczas korzystać on może ze zwolnienia podmiotowego ze względu na limit obrotów. Są jednak również czynności, zgodnie z art. 113 ust 13 ustawy o VAT, przy których pojawia się obowiązek rejestracji pomimo mniejszej sprzedaży, a są to:

• dostawa terenów budowlanych

• dostawa niektórych budynków, budowli lub ich części

• dostawa nowych środków transportu

• dostawa towarów takich jak preparaty kosmetyczne i toaletowe, komputery, wyroby elektroniczne i optyczne, urządzenia elektryczne, niektóre maszyny i urządzenia, pojazdy samochodowe z wyjątkami na niektóre motocykle, jeśli umowa pomiędzy stronami jest zawarta na odległość

• usługi prawnicze

• usługi doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego)

• usługi jubilerskie

• sprzedaż towarów objętych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych, niektórych samochodów osobowych) 

• ściąganie długów, factoring

• prowadzenie działalności bez siedziby na terytorium kraju

Podatek VAT - kto może być zwolniony?

Są dwa rodzaje zwolnień od podatku VAT - podmiotowe i przedmiotowe. 

Podmiotowe zwolnienie od podatku VAT polega na nie przekroczeniu określonej przepisami wartości ze sprzedaży. Czyli jeśli sprzedaż nie przekracza 200 000 zł w roku podatkowym to nie ma obowiązku rejestracji. Ważne, aby zwrócić uwagę na to, że do tej kwoty nie wlicza się kwoty podatku ani nie bierze się pod uwagę dostaw towarów i świadczonych usług uwzględnionych w art. 113 ust. 2 ustawy o VAT (m.in. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju).

Przedmiotowe zwolnienie od podatku VAT oznacza, że od świadczenia określonych usług i sprzedaży niektórych towarów danina nie obowiązuje. Są to między innymi:

• usługi finansowe (z wyjątkami, np. leasing, doradztwo)

• usługi ubezpieczeniowe

• usługi medyczne (z wyjątkami)

• usługi w zakresie opieki społecznej

• usługi w zakresie ubezpieczeń społecznych

• usługi w zakresie kultury i sportu (z wyjątkami)

Podatek VAT - kiedy należy się zarejestrować?

To kiedy należy się zarejestrować jako podatnik VAT zależy od powodu z jakiego przedsiębiorca sie na to decyduje lub ma do tego obowiązek.

Gdy następuje sprzedaż towaru lub usługi obowiązkowo opodatkowanej podatkiem VAT - rejestracji dokonuje się przed dniem dokonania takiej transakcji. Sytuacja ma się podobnie przy przekroczeniu limitu 200 tys. zł wartości sprzedaży - wówczas również przed dniem takiego zdarzenia. Jeśli przedsiębiorca rezygnuje ze zwolnienia od podatku to dokonuje rejestracji przed początkiem miesiąca, w którym rezygnuje ze zwolnienia.

Podatek VAT - jakie stawki obowiązują? 

W Polsce podatek VAT jest odprowadzany w czterech stawkach:

• 23%, jest to stawka podstawowa

• 8%, jest to obniżona stawka VAT, stosowana do dostaw wybranych artykułów spożywczych (np. cukru, kawy, cytrusów, ciastek, konserw), wyrobów medycznych, artykułów higienicznych, sprzętu przeciwpożarowego, usług gastronomicznych, komunalnych, transportowych, hotelarskich oraz budownictwa społecznego

• 5%, jest to również obniżona stawka, stosowana do dostaw niektórych artykułów spożywczych (m.in. pieczywa, wyrobów mleczarskich, mięsa, ryb, kasz, warzywa, zbóż, tłuszczy zwierzęcych), książek, map i nut

• 0%, czyli stawka zerowa, stosowana np. do dostaw niektórych statków i samolotów, usług związanych z obsługą transportu morskiego i lotniczego, usługi transportu międzynarodowego, usługi związane z eksportem i importem towarów, niektóre usługi szkoleniowe

Do określenia stawki VAT może być pomocna matryca stawek VAT.

Podatek VAT - jak zapłacić?

Podatek VAT jest płacony podczas nabycia towarów lub usług, a następnie rozliczany przez przedsiębiorcę z Urzędem skarbowym. Ma on obowiązek złożenia deklaracji JPK_V7 z tą różnicą, że podatnicy rozliczający podatek VAT miesięcznie składają JPK_V7M do 25. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, a podatnicy kwartalni - JPK_V7K. Oni jednak składają deklaracje w dwóch częściach: ewidencyjną – do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który składany jest plik oraz dekoracyjną – do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale, za który składany jest plik. W tych terminach należy uiścić również opłatę do urzędu skarbowego (w przypadku kwartalnego rozliczenia opłacenia podatku za cały kwartał dokonuje się w terminie złożenia pliku JPK_V7K z częścią dekoracyjną i ewidencyjną). 

Podatek VAT-UE - czym jest?

W sytuacji transakcji wewnątrzwspólnotowych należy dokonać zgłoszenia do VAT-UE. Są to takie transakcje, które odbywają się pomiędzy członkami państw członkowskich Unii Europejskiej. 

Do rejestracji do VAT-UE, tak jak w przypadku VATu, należy złożyć wniosek VAT-R (zgłoszenie określa się w części C. wniosku). Co ciekawe, do rejestracji VAT-UE mogą mieć obowiązek również przedsiębiorcy posiadający zwolnienie od podatku VAT, następuje to wówczas gdy:

• wartość transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przekroczyła w danym roku podatkowym równowartość 50 000 zł, 

• nabywana jest usługa od kontrahenta z państwa UE, ale miejscem świadczenia nie jest jego kraj, a kraj nabywcy, czyli importuje się usługi od członka państw UE

• świadczone są usługi na rzecz kontrahenta z państwa UE, czyli następuje eksport usług do członka państw UE 

Podatek VAT - podsumowanie

Podatek VAT to podatek pośredni, który jest ponoszony przez nabywcę a rozliczany przez przedsiębiorcę. Ustawodawca w ustawie o VAT przedstawia czynności, które nakładają obowiązek rejestracji do VAT bądź przewidują zwolnienie od tego obowiązku. Podatnik jest obowiązany do składania pliku JPK_V7 w określonych w ustawie terminach. Przy transakcjach w obrębie Unii Europejskiej należy zarejestrować się do VAT-UE, aby móc się prawidłowo rozliczać.